عصمت امام

اساسی ترین ملاک نیازمندی مومنان به امام معصوم بودن امام است. شریعت اسلام، پس از پیامبر باید برای مکلفان حفظ و تبیین شود. این آرمان بدون عصمت امام به دست نخواهد آمد. عصمت امام از این جهت است که امام جانشین پیامبر است و عصمت نبی ضروریست جانشین نبی هم باید به مانند وی دارای ویژگی هایی باشد. قلمرو عصمت امام به مانند پیامبر در سه حوزه قابل بررسی است ربانی گلپایگانی، ١٣٨٦: ٤٥-٤٤):

۱- عصمت در قلمرو عمل

الف - عصمت در انجام واجبات و ترک محرمات

ب - عصمت در انجام مستحبات و ترک مکروهات

ج - عصمت در امور مباح یعنی در بهره گیری از آنها از حد اعتدال بیرون نرود و انگیزه ای جز رضایت خدا نداشته باشد و قصد لذت جویی نیز نداشته باشد.

عصمت در قلمرو علم

الف - عصمت در شناخت معارف و احکام دینی

ب - عصمت در تشخیص مصالح و مفاسد مربوط به جامعه اسلامی و بشری

- عصمت در امور زندگی روزمره

عصمت در قلمرو صفات نفسانی و جسمانی

در کلام امام رضا علام تمام وجوه عصمت امام متجلی است: الْإِمَامُ الْمُطَهَّرُ مِنَ الذُّنُوب المبراً مِنَ الْعُيُوب » امام از گناهان پاک و از عیوب مبری است. (شیخ صدوق، (۲۱۹٫۱ :۱۳۷۸). الْإِمَامُ عَالَمٌ لَا يَجْهَلْ رَاعٍ لَا يَنْكُلُ مَعْدِنُ الْقُدْسِ وَالطَّهَارَةِ وَالنُّسُكِ وَالزَّهَادَةِ وَالْعِلْمِ وَالْعِبَادَةِ مَخصُوص بدعوة الرَّسُولِ وَهُوَ نَسل المطهرة البنول » (شيخ صدوق، ۱۳۷۸: ۱٫ ۲۲۱). «امام عالمی است که جهل در او راه ندارد و فرمانروایی است که سختی نمی دهد معدن قداست و پاکیزگی و عبادت و علم و بندگی است دعای پیامبر فقط در حق او بوده است و پیامبر فقط او را به امامت فرا خوانده است وی از نسل حضرت صدیقه طاهره است.