قضایای اعجاب انگیزی از رفتار امام در طول مسافرتش به سوی مرو رخ داد که رجاء بن ابی ضحاک شاهد همه آن قضایا بود. این مرد چنان به وصف آنها پرداخته بود که سرانجام مأمون مجبور شد به بهانه آن که باید فضایل امام را خود بازگو کند زبان رجاء را ببندد، اما هرگز کسی نشنید که مأمون ولو یک بار قضایای راه مرو را بازگو کند. رجاء نیز در این باره هرگز سخنی نگفت مگر پس از زمانی که احساس خطر برای مأمون به کلی برطرف شده بود. در نیشابور امام با نمایاندن چهره محبوبش برای ده ها و بلکه صدها هزار تن از مردم استقبال کننده روایت زیر را خواند خداوند متعال فرمود کلمه توحيد لا اله الا الله در من است. پس هر کس داخل در من شود از کیفرم مصون می ماند. در آن روز این حدیث را حدود بیست هزار نفر به محض شنیدن از زبان امام نوشتند و این رقم با توجه به کم بودن تعداد با سوادان در آن ایام بسیار شگفت انگیز می نماید. جالب توجه آن که میبینیم امام در آن شرایط هرگز مسایل فرعی دین و زندگی مردم را عنوان نکرد از نماز و روزه و از این قبیل مطالب چیزی را گفتنی ندید امام حتی از آن موقعیت شگرف برای تبلیغ به نفع شخص خویش نیز سود نجست و با آن که سفر او سفر سیاسی به مرو بود هرگز مسایل سیاسی یا شخصی خویش را با مردم در میان ننهاد امام به عنوان رهبر حقیقی مردم توجه همگان را به مسأله ای معطوف کرد که مهمترین مسایل در زندگی حال و آینده شان به شمار می رفت. آری امام در آن شرایط حساس فقط بحث توحید» را پیش کشید چه توحید پایه هر زندگی با فضیلتی است که ملتها به کمک آن از هر نگون بختی و رنجی رهایی می یابند. اگر انسان توحید را در زندگی خویش گم کند همه چیز را از دست داده است.