زیارت در بعد تاریخی
زیارت در اسلام تاریخی دیرین دارد زیرا پایه گذار زیارت قبور مسلمین پیامبر معظم ما میباشد که شرح آن در کتابهای سیره و حدیث آمده، و
می رساند که همراه با شورها و شوقها رنجها و سوگهاست شور ایمان شوق دیدار قبر محبوب، رنج سفر و سوگ فقدان عزیزان و اینک نمونه هایی از آنها
۱ - زیارت حضرت رسول ﷺ که به انگیزه فطری و کشش قلبی از مدفن مادر گرامیشان - آمنه بنت وهب( خاک جای آمنه ما در حضرت در قریه ای به نام «ابواء» میباشد که در میان راه مکه و مدینه و ۲۷ میلی جحفه واقع شده دایرة المعارف بزرگ اسلامی ابواء، ج ۵)) - انجام گرفته است، محمد بن سعد در الطبقات الکبری آن را نقل کرده: «در واقعه حدیبیه [ سال ششم هجری] پیامبر بر سر قبر آمنه رفت و بر آن گریست و به مرمت و بازسازی آن پرداخت.( همان مأخذ ذیل ابواء نیز رک تاریخ پیامبر اسلام چاپ دوم؛ بحار الأنوار، ۲۴۱٫۱۰ که خبر را از شیخ مفید نقل می کند.) همچنین پس از حجة الوداع به زیارت قبر آمنه شتافت و با تجدید خاطرات کودکی و یتیمی در آنجا گریست. ( دائرة المعارف بزرگ اسلامی، همان)
۲ - از ابوهریره روایت شده که پیامبر الله قبر مادرش را زیارت کرد، بعد گریست و اطرافیانش را گریاند و فرمود برای زیارت قبر وی از پروردگارم اجازه گرفتم که به من اذن داده شد. پس شما نیز قبرها را زیارت کنید زیرا مرگ را به یاد می آورد. ( صحیح مسلم بشرح النووی، ۴۶٫۴)
3- از عباد بن ابی صالح روایت شده که رسول خدا در ابتدای هر سال به زیارت قبور شهدا در احد( احد: کوهی در نزدیکی شهر مدینه که در سال سوم از هجرت یکی از غزوات پیامبر در نزدیکی آن روی داده و حمزه عموی رسول اکرم با ۷۰ تن از مسلمانان در آن غزوه شهید شدند.) می آمد و بدین عبارت آنان را زیارت می کرد: سلام عليكم بما صَبَرتُم فَنِعْمَ عُقْبَى الدار» راوی می افزاید که ابوبکر و عمر و عثمان هم به زیارت شهیدان احد می رفتند...... ( وفاء الوفا، بأخبار دار المصطفى، چاپ چهارم، ۹۳۲٫۳)
۴ - بیهقی و محدثان دیگر نقل کرده اند که حضرت رسول قبور شهدا را در احد زیارت کرد سپس گفت: خدایا بنده ات و پیامبرت گواهی می دهد که اینان شهیدان در راه تواند و هر کس زیارتشان کند یا تا روز قیامت بدانها سلام کند پاسخ سلامش را می دهند.( همان، ۹۳۲٫۳ - ۹۳۳)
۵ - از حضرت ابو جعفر محمد بن علی بن الحسين ] روایت شده که حضرت فاطمه دختر رسول خدا قبر حمزه الله را زیارت می کرد و آن را مرمت و اصلاح می نمود و با سنگی بر آن نشان میگذاشت. یحیی بر این خبر می افزاید: بعد آنجا نماز میخواند و دعا میکرد و میگریست این سیره اش بود تا زمانی که فوت کرد.(همان، ۹۳۲٫۳ )
۶- حاکم نیز همین خبر را از قول حضرت علی اله نقل کرده با این تفاوت که فاطمه هر جمعه قبر عمویش حمزه را زیارت میکرد.(وفاء الوفاء ٩٣٢٫٣) یعنی روز زیارت در این خبر یادآوری شده.
۷ - از جمله کسانی که برای زیارت پیامبر اکرم ﷺ سفر کرده بلال بن رباح صحابی و مؤذن آن حضرت میباشد که ابن عساکر با سندی صحیح آن را نقل نموده و علتش را خوابی میداند که بلال دیده بود او رسول خدا را در خواب دید که خطاب به وی فرمود ای بلال این جفا چیست؟ آیا وقت آن نرسیده که به دیدارم آیی؟ بلال ترسان و غمگین بیدار شد. بر مرکبش سوار گشت و از شام قصد مدینه کرد چون به مرقد مطهر نبوی رسید، صورتش را بر قبر می مالید و میگریست و دردِ دل میکرد تا حسن و حسین به سویش رفتند. او آن دو را در بر گرفته می بوسید.....(همان ۱۳۵۶٫۴: الغدیر، ۱۴۷٫۵)