مأمون
ابو العباس عبد الله المأمون بن الرشيد، هفتمین حاکم بنی عباس است که در سال ۱۷۰ از مراجل»، کنیز زشت روی هارون الرشيد متولد شد. هارون وی را به جعفر بن يحيى برمکی سپرد تا بپروراند، فضل بن سهل ملقب به ذوالریاستین مربی او بود که بعد، وزیر مأمون گردید.
از حضرت علی علیه السلام نقل است که روزی درباره ی بنی عباس سخن میگفت فرمود: «هفتمی» از همه شان دانشمندتر خواهد بود، فضل بن سهل، در برابر خوشگذرانی های امین او را به علم و پارسایی وا می داشت مأمون بسیار زیرک و دوراندیش بود
پس از مرگ هارون ،برادرش امین که یک ماه از وی کوچکتر بود در بغداد به حکومت رسید و مأمون در مرو بر تخت نشست. پس از پنج سال جنگ و دسیسه امین را کشت و در ۲۶ محرم ۱۹۸ حکومت را از آن خود کرد و بغداد را به حسن بن سهل، برادر فضل بن سهل سپرد قیامهای بسیار از جمله قیامهای زیدیه و شورش ابوالسرايا - که روزی از فرماندهان او بود - در زمان او روی داد. امام رضا را از مدینه به مرو آورد و در سال ۲۰۱ هـ به ولی عهدی معرفی کرد تا هم امام زیر نظر باشد و هم به بهانه ی ولی عهدی نظر علویان را که با عباسیان مخالفت می کردند جلب کند در روزگار مأمون، ترجمه و نشر علوم رواج بسیار یافت .(۱) ۱.علاقه مندان به مقاله ی عالمانه و ارجمند استاد دکتر مهدی محقق با عنوان نهضت ترجمه و نشر علوم بیگانگان در زمان حضرت رضا علیه السلام مراجعه فرمایند. این مقاله در کتاب مجموعه آثار دومین کنگره ی جهانی حضرت رضا علیه السلام » چاپ شده است.
مجالس مناظره و بحث برپا میکرد تا به خیال خود ناتوانی علمی امام رضا علیه السلام را اثبات کند که هر بار با اقرار دانشمندان شکست از آن مأمون گردید. مأمون پس از شورش عباسیان بغداد که ابن شكله . عموی مأمون - را به خلافت نشاندند در سال ۲۰۲ دستور داد.
فضل بن سهل را در حمام سرخس کشتند و سال بعد حضرت امام رضا علیه السلام را در توس با انگور زهرآگین مسموم کرد و در آخر سال ۲۰۳ هـ وارد بغداد شد مخالفان او گریختند و حکومت کاملاً در اختیار مأمون قرار گرفت وی در سال ۲۱۸ هـ هنگامی که از سفر مصر باز میگشت پس از بیماری مختصری درگذشت.